In Buitenhof (27 oktober 2019) noemt minister De Jonge van VWS een stelselwijziging in de zorg onvermijdelijk. Een stelselwijziging…terwijl de implementatie van de hervorming van de langdurige zorg nog gaande is. De Wet langdurige zorg (Wlz) is van 2014, De Jeugdwet ook van 2014, de (herziening van) de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van 2015. Het kwaliteitskader van 2017 en de kwaliteitsgelden kwamen voor het eerst in 2018 los.
Het leidende onderwerp was dat we met zijn allen steeds ouder worden. Weten we al lang. De komende twintig jaar zal het aantal 75-plussers verdubbelen. Weten we al lang. Het aantal 90-plussers verdrievoudigen. Weten we al lang. Het aantal 100-plussers verviervoudigt. Weten we al lang. Het is de golf van de babyboom. Weten we al lang. Dan volgt, onvermijdelijk, de keerzijde van het verhaal: de stijgende zorguitgaven en de vraag hoe de zorg voor iedereen toegankelijk blijft?
Het is de minister niet helemaal kwalijk te nemen. Het instrumentarium van de minister bestaat immers voor een belangrijk deel uit verhalen, kamerbrieven, regelingen en wetten. Echter, hoe dichter je bij de praktijk van zorg komt, hoe beter je ziet welke vraagstukken daar een rol spelen.
Over de overdaad aan administratieve voorschriften hebben we het maar niet. Die is van alle tijden en neemt alleen maar toe. Over hoe de financiering gehinderd wordt door schotten hebben we het ook maar niet. In de Volkskrant van 26 oktober stond weer een uitgebreid verhaal over hoe een oudere man 20 dagen een ziekenhuis bezet houdt, omdat andere, veel goedkopere, oplossingen niet gevonden werden. En wat te zeggen over de tekorten die veel gemeenten dwars zitten bij de uitvoering van de Wmo. Telkens weer die verhalen over noodzakelijke bezuinigingen, terwijl de rijksoverheid uitdijt en miljarden extra leent om meer te investeren.
In de politiek en in het openbaar bestuur spelen bewindslieden en hun departementen zo hun rol. Maar het wezen van persoonsgerichte zorg en ondersteuning zit niet in wetten, regels en procedures. Dat zit in mensen. Dat zit in mensen die als mantelzorger, vrijwilliger en professional alledag hun handen uit de mouwen steken. Mensen die daarbij gesteund worden, onder meer doordat ze tijd en ruimte krijgen voor leren en ontwikkelen. Moet leren dan niet de kern zijn van elke noodzakelijke verandering? Ik denk van wel!
