Leren is Altijd is één van de actielijnen in het convenant Thuis in het Verpleeghuis van de 17 zorgorganisaties en onderwijsinstellingen in Groningen dat vanaf 2018 in werking ging met financiële middelen van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Met de onderstaande praktijkondersteuners gaan we in gesprek om te kijken wat de uitdagingen binnen deze actielijn tot nu toe hebben opgeleverd en hoe ermee wordt verder gegaan. De 12 uitdagingen waarmee aan de slag is gegaan zijn:
- Website Leren is Altijd
- Scratch Toekomst Ouderenzorg
- Leren met Beelden
- Toepassingen praktijkleren
- Een goed begin is het halve werk
- Op pad met de film Leren is altijd
- Opleiden van GZ-psychologen
- Thuiszorg leren: leerteams in de wijk
- Lerende Zorgcultuur
- Collegetour
- Digitale infrastructuur
- Na Corona: teamreflectie
Op een paar van deze uitdagingen wordt in dit gesprek dieper ingegaan door: Monique Brink, hoofd Ontwikkeling en Opleiding ZINN, Carla Nap, adviseur praktijkleren Zonnehuisgroep Noord, Emma Kolbeek, docent verpleegkunde ROC Menso Alting en Yke Wijnker, projectmedewerker NetwerkZon/Noorderpoort. Gespreksleider: Jelly Zuidersma, NetwerkZon.
Het extramuraal leerteam (Thuiszorg leren)
Emma Kolbeek en Miriam van den Berg (opleidingscoördinator TSN) zijn betrokken geweest bij de uitdaging Het extramuraal leerteam. Miriam is gestart met het opzetten van een leerteam van 3 HBO’ers bij TSN, Lentis en NNCZ. Emma haakte aan met een aantal MBO-studenten. Het doel was om op verschillende plekken stage te lopen en onderling ervaringen uit te wisselen. Het resultaat: Niet alleen de studenten hebben hier veel van geleerd, ook de praktijkbegeleiders en docenten hebben veel geleerd. Emma wordt helemaal blij van verbinding, veel dingen samen doet en de energie die het haar en de andere betrokkenen heeft gegeven. Studenten gaan veel breder nadenken dan wanneer ze alleen hun opdrachten maar hoeven ‘af te werken’.
Een aandachtspunt is dat werkbegeleiders in de zorgorganisaties het heel erg druk hebben en daarom niet altijd alle aandacht kunnen geven aan de leerteams. Het goede nieuws is dat Alfacollege en Noorderpoort volgend jaar ook gaan meedoen, waardoor er nog meer verschillende kennisniveaus worden toegevoegd aan de teams.
Leren met Beelden (Zakelijk tekenen)
Monique Brink heeft vanuit ZINN twee workshops Zakelijk tekenen gegeven samen met trainer Michiel Kostermans, Carla Nap en Yke Wijnker waren deelnemers aan de workshops.
Doel van de workshops was om de basisvaardigheden voor zakelijk tekenen aan te leren aan een groep praktijkopleiders of opleiders, die in de tweede workshop al aan het werk gingen om een zogenaamde praatplaat te tekenen. Hierdoor werd geoefend met het pakken van de essentie van een boodschap, om die vervolgens om te zetten in een tekening, een beeld.
Monique: Het is mijn passie om werk visueel over te brengen en ik vond het erg leuk om met collega’s samen te komen, over het vak te spreken en samen te tekenen. Zakelijk tekenen is een laagdrempelige manier om met elkaar in gesprek te komen en een boodschap goed over te brengen.
Carla vond het als deelnemer erg leuk omdat ze veel van tekenen houdt. Ik kon me meteen verbinden met het werk. Het is een efficiënte manier om te communiceren, want het blijft veel beter hangen. We hebben een hele fijne app om tekeningen en ervaringen met elkaar te delen. Zo herinneren we elkaar er steeds aan om de opgedane kennis ook echt toe te passen.
Yke onderstreept de woorden van Carla. De borging voor het geleerde zit in de appgroep, waar enthousiasme en inspiratie heel goed samenkomen. Ik heb het al gebruikt voor een strategisch overleg en het werd zeer gewaardeerd.
Door de praktijkondersteuners de eerste beginselen te leren is het de bedoeling dat de kennis zich als een olievlek door de organisaties uitbreidt en het een vast onderdeel van leerprocessen wordt (zie ook het artikel Leren met beelden). In september zijn de volgende twee workshops gepland, maar die zitten inmiddels al vol.
Lerende Zorgcultuur
Carla Nap en Monique Brink zijn nauw betrokken geweest bij de uitdaging Lerende zorgcultuur (zie ook links naar artikel Stella over Lerende Zorgcultuur van februari 2022, en verslag Myra van de eindbijeenkomst op 26 oktober 2021).
In een notendop: In augustus 2020 is de werkgroep gestart met het in beeld brengen van de heersende lerende zorgcultuur in zorgorganisaties. Dat is teruggekoppeld aan de groep. Vervolgens zijn er doelen vastgesteld om een verbetering aan te brengen in de lerende zorgcultuur. Het resultaat was een afsluitende goedbezochte bijeenkomst in oktober 2021, met een placemat en een inspiratieboekje.
Carla vertelt dat de eerste gesprekken al opmerkelijk waren. Wanneer je tijd en ruimte maakt om te spreken over de lerende zorgcultuur in de organisatie, zet dat al veel in beweging. Als je dan ook medewerkers helpt om anders te gaan denken en er meer informatie met elkaar gedeeld wordt, dan heb je een goede ontwikkeling te pakken. Het is de kunst om leermomenten te herkennen. Dat motiveert en stimuleert en zet je als medewerker in je kracht. En dat is weer goed voor de cliënt.
Het boekje is als tool uitgereikt aan alle organisaties, de volgende stap is om hem ook daadwerkelijk als tool te gebruiken. Dit is in elke organisatie weer anders geregeld.
Er is in 2022 een vervolggroep met dit thema gestart.
Een goed begin is het halve werk
Deze uitdaging gaat over het invoeren van een oriënterende stage in het eerste jaar van de studie verpleegkunde vanuit het oogpunt van positieve gezondheid voor ouderen. Deze uitdaging is bekend bij alle deelnemers aan het gesprek.
Volgens Emma kunnen studenten de verbinding tussen theorie en praktijk veel beter leggen nu ze even hebben kunnen snuffelen aan de praktijk. En studenten ervaren dat verpleegkunde meer is dan alleen maar de ADL-handelingen. Het gaat ook om welzijn en het betrekken van bijvoorbeeld een buurtcentrum.
Carla beaamt dit en vult aan. Met meer kennis van de doelgroep hebben studenten een beter beeld van het werk en het beroep. Het helpt dan ook beter bij het maken van vervolgkeuzes en kunnen we studenten beter behouden voor de zorg. Aandachtspunt is wel om een goede en passende leeromgeving te creëren.
Iedereen is het erover eens dat de individuele organisaties dit zonder convenant niet voor elkaar hadden gekregen. En in cijfers: Het begon in 2020 met 225 studenten die de oriëntatiestages deden, 240 in 2021 en 319 in 2022. Dit wordt een vast onderdeel in het curriculum.
Samenwerken
De ervaringen met alle 12 uitdagingen leiden tot de conclusie dat er binnen de actielijn Leren is Altijd heel veelzijdig is gewerkt en dat er met veel verschillende invalshoeken naar het concept Leren is gekeken. Door samen te werken met collega-organisaties en het onderwijsveld hebben we dit kunnen bereiken. En we zijn nog lang niet klaar!
