Dinsdag 26 oktober was het dringen geblazen. Bijna 50 gasten namen hun plekje in in zaal Amsterdam van het Van der Valkhotel Groningen in Hoogkerk voor de feestelijke bijeenkomst over Leren in de zorg, cultuur en samenwerking met als titel Daar zit muziek in!
Intro
Stella Buurma (ZorgpleinNoord) opende de bijeenkomst met een hartelijk welkom en een inleiding over hoe het Actieprogramma Werken in de Zorg van het Ministerie van VWS, het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg en het convenant dat 17 organisaties voor verpleeghuiszorg en thuiszorg, vijf onderwijsinstellingen, ZorgpleinNoord en Zorgkantoor Menzis in 2018 met elkaar aangingen kon leiden tot de bijeenkomst van vandaag.
Gezamenlijk hebben we de uitdagingen aangepakt om de kwaliteit in verpleeghuiszorg te verbeteren. De aftrap was een grote werkconferentie, georganiseerd door Leren is altijd op 5 november 2019, die vervolgens in 2020 uitmondde in een programma van 12 uitdagingen. Vandaag presenteren we de opbrengsten van een van deze uitdagingen, namelijk hoe kunnen we de zorg meer lerend maken? Welke elementen van cultuur spelen daarin een (grote) rol? Een van de opbrengsten is het Werk- en leerboekje met aanknopingspunten voor dialoog, oefening, reflectie en plezier, dat vandaag zal worden gepresenteerd.
Cultuur
Cees Oprins, programmaleider Leren is altijd, neemt de aanwezigen mee in een inspirerend verhaal over cultuur, gelardeerd met gedichten, filmpjes en muziek.
Wat gaan wij doen?
Een lerende cultuur wordt gekenmerkt door vertrouwen in elkaar, kritiek kunnen geven en krijgen en de ruimte en het lef om buiten de lijntjes te kleuren. We hebben gemerkt dat nieuwe manieren van opleiden niet lekker landen in de zorgcultuur. Aan het woord is Peter Vervloet, coördinator van de uitdaging Lerende Zorgcultuur en voormalig adviseur leren & ontwikkelen bij Zorggroep Noorderboog.
Er is in de uitdaging Lerende Zorgcultuur gewerkt aan inventarisatie (wat is er allemaal aanwezig binnen de organisaties) en het toetsen van verschillende ideeën binnen die organisaties (zoals een inspirerend en coachend leiderschap). Vervolgens rijst de vraag: WAT GAAN WIJ DOEN?
Die vraag werd direct gesteld aan een aantal deelnemers in het publiek.
Jellie van Loon (De Hoven):
‘We waren gestart met het anticiperen op de personeelstekorten die er onherroepelijk aan zitten te komen. We hebben meer leerlingen en we zijn aan de slag gegaan met een verkorte BBL-opleiding niveau 3. En dan niet achterover zitten en wachten wat er aangeboden wordt, maar samen met de leerlingen kijken wat zij willen leren, hun eigen pad uitstippelen. Dat was wel even wennen, maar zo zou het toch moeten. We besteden daarnaast aandacht aan kijken hoe er geleerd wordt en hoe men kijkt naar leren.’
Dirk de Jonge (SBB):
‘Het is me tegengevallen hoe mensen van elkaar leren. Ook zaken áfleren is moeilijk. Wat ik kan zeggen is: volhouden, blijven agenderen en elkaar erop aanspreken.’
Béan Slotboom (Drenthe College):
‘Hoe gaan we het anders doen? We gaan het goede gesprek aan met elkaar, we beginnen klein. Soms gaan we ook gewoon doen en elkaar leervragen stellen in plaats van aannemen wat de antwoorden zijn. Geen NIVEA (niet invullen voor een ander).’
Jan Moedt (Lentis):
‘We moeten geduld hebben, ons realiseren dat we het met elkaar erg druk hebben. Altijd voor ogen houden wat de medewerker eraan heeft.’
Anne-Mein (Oosterlengte):
‘Coaching van werkbegeleiders is belangrijk. In de zorg is de neiging om alles van een ander over te nemen levensgroot aanwezig. Mensen moeten door hun eigen proces gaan en het helpt om de juiste vragen te stellen.’
Carla Nap (Zonnehuisgroep Noord):
‘Het is heel belangrijk om de ander de ruimte te geven en aandacht te besteden aan persoonlijk profileren. Gebruik verschillende werkvormen of afbeeldingen om met elkaar in gesprek te komen. Benut de kwaliteiten van anderen.’
Tjitske Hoekstra (Westerkim):
‘Met de bril van een organisatie uit een andere sector dan de zorg (bijvoorbeeld een bank) kijken naar de zorgorganisatie helpt heel erg. Alle organisaties hebben dezelfde elementen.
Mensen moeten ruimte krijgen, o.a. in tijd en mogelijkheden, maar ze moeten de ruimte ook zelf pakken.’
Goos Knol (Vredewold):
‘Ik vind dat geduld nodig is. We moeten ons richten op degene die we iets willen leren. We gingen er altijd van uit dat leren instrumenteel is en moet passen bij een plan. Maar we moeten minder vanuit plan denken, en meer vanuit behoefte. Waar we altijd zeggen dat fouten maken moet mogen, zeg ik dat fouten maken moet. Daar hebben we geduld en aandacht voor nodig en daar zouden we niet bang voor moeten zijn.’
Hillegonda Naaijer (Zorgkantoor Menzis):
‘Hoe blijf je als Zorgkantoor betrokken bij het leren? We hebben de eerste stap gezet om als zorginstellingen uitdagingen gezamenlijk op te pakken door 1) een kijkje in elkaars keuken te nemen 2) samen te werken en 3) je af te vragen wat anders kan. De vraag blijft: Hoe kunnen we samen beter worden. Met de nadruk op samen. Wat mij betreft houden we deze lijn vast.’
Hoe nu verder?
Het is nog lang niet klaar. Stella en Peter nodigen iedereen uit om naam en mailadres in te vullen op een poster, waarmee de intentie wordt uitgesproken om in 2022 – gefaciliteerd door ZorgpleinNoord – verder te gaan op de ingeslagen weg. Doe je mee in 2022?
Zingen in de zorg
Na een korte pauze werden de aanwezigen getrakteerd op een muzikaal intermezzo. Degenen die een optreden van een bandje, ensemble of strijkorkest verwacht hadden, keken even vreemd op toen Maartje van Lint het podium betrad en begon te spreken over Zingen in de Zorg. Over haar bijdrage verscheen al eerder op deze website een artikel (link). Gelukkig liet ze de zaal genieten van haar prachtige stemgeluid en was iedereen helemaal in de ban van haar verhaal.
Impressies
We vroegen aan gasten/deelnemers van de middag een korte schriftelijke impressie te geven. Hoe hebben zij de bijeenkomst beleefd?
Herma Fridrichs – Directeur-bestuurder (De Blankenborgh)
‘Mijn complimenten voor de bijeenkomst van afgelopen dinsdag. Wat heb ik een leuke en vooral inspirerende middag gehad!’
Liset Deijl – Medewerkster afdeling Opleidingen (Oosterlengte)
‘De bijeenkomst heeft mij aangezet tot denken over hoe de leercultuur binnen Oosterlengte is en hoe we deze cultuur nog lerender kunnen maken.
Hierbij is het heel fijn geweest om ook van andere organisaties te horen hoe ze hiermee omgaan.
Het is een onderwerp, zoals de woorden Daar zit muziek in, al laten doorschemeren dat nog lang niet afgerond is. Ik ben dan ook blij dat dit in 2022 een voortgang gaat krijgen.‘
Margo Oosterhof – Adviseur praktijkleren (Interzorg)
‘Ik vond de bijeenkomst over leren in de zorg en zorgcultuur erg inspirerend. Goed om te horen en te ervaren wat er met regionale samenwerking allemaal al is opgepakt. Mooi om over zo’n uitdagend onderwerp als zorgcultuur te discussiëren en over de wijze van aanpak van de gewenste veranderingen hierin. Klein beginnen, doen en vooral doorgaan!’
Monique van de Worp-Mellema – Opleidingsadviseur (Zorggroep Groningen)
‘Helaas was ik bij de meeste eerdere bijeenkomsten door omstandigheden niet aanwezig. Ik ben blij dat ik voor deze bijeenkomst andere afspraken heb kunnen verzetten. Fijn om te merken dat we als zorginstellingen en onderwijs niet alleen meer intern gericht zijn, maar dat we elkaar ook weten te vinden en verbinding zoeken. Dit zie je niet alleen tijdens deze bijeenkomsten, maar ook daarbuiten. Een mooie ontwikkeling die verder uitgebouwd kan worden. Het is en blijft belangrijk om van en met elkaar te leren. Op naar de volgende inspirerende bijeenkomst.’
Jeanette van Ommen-Veldhuizen (Opleidingsmanager Zorg & Welzijn Alfa-college Hoogeveen)
‘Ik kijk terug op een boeiende en inspirerende bijeenkomst. Het begrip cultuur en leren kreeg inhoud door woorden en beelden. We werden verrast met poëzie, muziek, dans, drama, foto’s en mooie woorden rondom cultuur. Een begrip wat vaak zo moeilijk is te duiden kwam op verschillende manieren tot ons en geeft houvast. Cees wist ons hierin mee te nemen en te boeien. Tijdens het vervolg werd bevestigd wat ik vaak ervaar; we zijn gestart en hebben nog veel te doen. Het uitgereikte werk- en leerboekje gaat ons daarbij helpen. Ik kijk uit naar het elkaar vast blijven houden en in verbinding blijven.’
Ellen van der Ploeg – Adviseur leren & ontwikkelen (Noorderzorg)
‘Een korte impressie: Bloemen zijn rood, blaadjes zijn groen
Het was een leuke middag in Van der Valk Hoogkerk over leren in de zorg, cultuur en regionale samenwerking met grote variatie in onderwerpen en sprekers. Het thema leren spreekt voor zich. Leren in een groep van en met elkaar met eigen gewoontes en buiten de bestaande lijnen durven denken, doen en voelen. Een mooi voorbeeld was een kort filmpje waar een kind op dwingende wijze wordt geleerd volgens bestaande patronen te kleuren: bloemen zijn rood en de blaadjes zijn groen. We sloten af als één groep met een gezamenlijk lied, samen in korte tijd geleerd. Muziek maken met elkaar is ook leren!’
Werk- en leerboekje; een boost voor elke dag
Tot slot nam Cees de microfoon van Maartje over om het Werk- en leerboekje, Aanknopingspunten voor dialoog, reflectie, oefening en plezier aan te prijzen. Trots laat hij het resultaat zien dat met veel inspanning en gezamenlijkheid door een redactie van zes personen tot stand is gebracht. Op elke pagina is een beeld of een tekst te vinden die kan leiden tot inspiratie op elke willekeurige dag. Je kunt het boekje geregeld openslaan en jezelf en anderen uitnodigen om het beeld en de tekst te bekijken en dit als aanknopingspunt voor die dag aan te nemen; het boekje biedt voor elke dag een boost!
De eerste boekjes reikte hij uit aan Peter Vervloet die op zijn beurt de leden van de werkgroep en een aantal gasten met het boekje verblijdde. Elke gast kon op vertoon van de deelnemersbadge een boekje meekrijgen bij de uitgang. Enkele instellingen bestelden grote aantallen van het boekje, maar daar kan nog meer bij. Meer boekjes bestellen kan bij Cees.
Het was een mooie middag, met veel inspirerende elementen en de boodschap dat er grote stappen zijn gezet, maar het bereiken van een lerende zorgcultuur nog lang niet klaar is. Wordt vervolgd!
