Wat zijn de trends en verwachtingen in de verpleeghuiszorg en thuiszorg? We hebben het vaak over professionele ontwikkeling en we doelen dan op het versterken van competenties van medewerkers die alledag in verpleeghuizen en in de thuiszorg werkzaam zijn. Er is maar één sleutel om zich te verbeteren in het vak: leren, immers Leren is altijd! Wij gingen in gesprek met Inge Doornbos (Manager Behandeling & Revalidatie en Woonzorg) en Anja Dieterman (GZ-psycholoog), beiden verbonden aan zorggroep Meander. Het aanknopingspunt is de uitdaging om in Groningen (veel) meer opleidingsplaatsen te krijgen voor het opleiden van GZ-psychologen. Maar hun verhaal reikt verder. Wat zien zij? Waaraan werken zij? Wat zit mee, wat zit tegen?
Vergrijzing
Inge Doornbos
Het begint met iets dat we al lang weten: Nederland vergrijst en de gemiddelde leeftijd die we halen stijgt. We bevinden ons midden in de vergrijzing van de naoorlogse babyboom. Het beeld is: meer ouderen, meer ouderdomsziekten, zowel somatisch als psychogeriatrisch, meer mensen blijven zo lang mogelijk thuis, maar toch blijft de druk op de capaciteit van verpleeghuizen hoog. De noodzaak van vakbekwame diagnostiek, aansluiten bij toenemende verscheidenheid (iedere cliënt is anders). Allemaal geen nieuws. Maar de vraag is wel of de vv&t-sector en of ook het onderwijs voldoende zijn voorbereid om adequaat op deze inzichten in te spelen. Het antwoord is: nee.
Complexiteit
Anja Dieterman
De complexiteit neemt met sprongen toe. Zowel de diagnostiek als de wijze van behandeling, verzorging en begeleiding van cliënten. Pure somatiek kom je nauwelijks nog tegen in een verpleeghuis, meestal is er al meer aan de hand en zijn er ook cognitieve of gedragsstoornissen.
De specialist ouderengeneeskunde, die al heel schaars is, kan lang niet alles bestrijken. De behoefte aan de GZ-psycholoog is groot, maar ook zij zijn schaars. Het aantal opleidingsplaatsen voor GZ-psychologen moet dringend omhoog.
Ook thuis
Inge
Doordat mensen lang thuis blijven, krijgt de huisarts een alsmaar verder groeiend aandeel in de zorg voor kwetsbare ouderen. Zij krijgt aanzienlijk meer op haar1 bord. De huisarts heeft op zijn/haar beurt behoefte aan een specialist om op terug te kunnen vallen. In nijpende gevallen worden cliënten opgevangen in het eerstelijns verblijf (elv). Ook de daar werkzame mensen hebben behoefte aan deskundige ondersteuning. Zij zeggen: jullie expertise is nodig om van kwetsbare ouderen de problemen in kaart te brengen om de meest passende zorg daarop af te kunnen stemmen. Niet voor niets gaan wij een afdeling gerontopsychiatrie openen. De boodschap is duidelijk: de best mogelijke persoonlijke zorg en ondersteuning van cliënten vergt specialistische kennis. Bieden we dat niet, dan doen we cliënten tekort.
Multidisciplinair
Anja
Het wekt geen verbazing dat een multidisciplinaire aanpak vereist is. Alleen met ieders inbreng, kunnen we erin slagen om heel de mens te zien, eensgezind te zijn over de diagnose en af te spreken wie welk aandeel neemt in het bieden van de best passende zorg en ondersteuning.
Onze manier van werken doet ook een appel op alle professionals: ieders inbreng is van belang,
Daarom hebben we eens per zes weken cliëntbesprekingen met psycholoog en zorgteam om in samenspraak tot de beste benaderingswijze te komen.
Leren
Anja
Het is te begrijpen dat de vereiste kennis en vaardigheden lang niet altijd aanwezig zijn. Als we dat zien, dan haken we in met klinische lessen, e-learning modules en leervormen in het werk.
Veel verpleeghuizen waren eerder verzorgingshuis. Dan is te begrijpen dat nog wel een boost nodig is om de medewerkers toe te rusten met basisvaardigheden en competenties die nodig zijn om cliënten met gecompliceerde ziekten te kunnen begrijpen en begeleiden. We geven Zo geven we tevens ondersteuning aan leerlingen van de ROC’s met eigen programma’s. Zij zijn ook beschikbaar voor het geven van gastlessen.
Inge
Het regionaal opleiden is een verhaal apart. We werken inmiddels aan het krijgen van meer opleidingsplaatsen voor GZ-psychologen. Het gaat bepaald niet vanzelf, maar we mogen gebruik maken van de ervaringen die in de Achterhoek zijn opgedaan met het creëren van gecombineerde opleidingsplaatsen (gop). Deze aanpak vergt indringende samenwerking tussen vv&t-instellingen, een GZ-organisatie (waar overigens de klinische capaciteit drastisch minder is geworden, ziekenhuizen en het onderwijs, niet te vergeten vooral ook de universiteit. Het doel is samen te bouwen aan de noodzakelijke kweekvijver voor nieuwe GZ-professionals in de regio.
De verbinding met de universiteit moet opleveren dat studenten veel eerder kennis maken met de grote variëteit van werkvelden in de zorg. Het inzicht mag wel doorbreken dat de zorg voor ouderen in alle werkvelden dominant aanwezig is: in huisartsenpraktijken, in het eerstelijns verblijf, in de thuiszorg, in woonzorg- en woonservicecentra en in ziekenhuizen.
GZ-psycholoog
Anja
Als je beziet met welk een enorm scala aan hersenaandoeningen (vele vormen van dementie, Parkinson, schizofrenie, angsten, depressies, …) we van doen hebben, dan wordt vanzelf duidelijk dat de GZ-psycholoog een onmisbare bijdrage levert aan diagnostiek en behandeling. Je studeert, in Noord Nederland, aan het Opleidingsinstituut PPO in Groningen: ppo-opleidingen.nl.
Dat verzorgt post master-beroepsopleidingen, waaronder de opleiding tot GZ-psycholoog (met BIG-registratie).
Samenwerking
Inge
Hoe plat en voordehand liggend het wel zal klinken, maar persoonsgerichte zorg en ondersteuning vergt kennis van zaken én samenwerking. Enerzijds zetten we in op specialistische kennis, anderzijds op het samenbrengen van kennis, gericht op wat het best past bij elke cliënt.
Nota Bene
Onderstaande link leidt naar een prachtige publicatie van Waardigheid en trots in de regio. De publicatie laat zien dat in meerdere zorgkantoorregio’s pilots lopen met het doel meer opleidingsplaatsen te krijgen voor het opleiden van GZ-psychologen.
1 ‘Zij’ is ook ‘hij’, ‘haar’ is ook’ zijn’
