Malena Sipsma is een collega in opleiding (cio) bij De Leyhoeve in Groningen en samen met Danitsja Mulder (verbinder/zorgmanager) en Rennie Jansen (verpleegkundige, leercoach en teamcoördinator) vertelt ze over haar ervaring met het hybride leren in het leerlandschap van De Leyhoeve. Binnenkort hoopt ze haar diploma Helpende + te behalen.
Tijdens haar opleiding aan het Noorderpoort in Groningen zocht Malena twee jaar geleden een stageplek. De combinatie van werken en leren (BOL) en de manier waarop De Leyhoeve dat invult, sprak haar zeer aan. ‘We zijn hier geen stagiaires die vaak geïsoleerde klusjes mogen doen, maar collega’s die volwaardig meedraaien met de dagelijkse routine van zorg, aandacht en welzijn voor de ouderen’, vertelt Malena. Ze ervaart volop ruimte om handelingen te mogen doen en te kunnen leren van fouten. ‘Ik was vrij verlegen en voorzichtig, maar ik merk dat ik veel meer durf, meer initiatief neem. Ik ben hier aardig uit mijn schulp gekomen.’
Fotobijschrift:
V.l.n.r. Danitsja Mulder, Malena Sipsma en Rennie Jansen
De Leyhoeve
De Leyhoeve in Groningen is een woonlandschap voor mensen met en zonder zorgvraag. Er is een speciale leerafdeling waar stagiaires en studenten worden opgeleid binnen het zorgteam. Aan potentiële bewoners wordt bij de intake gevraagd of ze willen wonen op de leerafdeling. Naast de leerafdeling wordt ook zorg verleend in de andere zorgvleugel. In de rest van de appartementen wordt zelfstandig gewoond.
De Leyhoeve heeft qua organisatie het Rijnlands model omarmd. In de kern is iedereen gelijk, er is sprake van dienend leiderschap en iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen ontwikkeling. En dat is ook merkbaar op de leerafdeling. Danitsja Mulder: ‘We hebben een hybride leerlandschap, waar we werken en leren. Ongeacht het startniveau van de studenten die van drie verschillende ROC’s komen, gaan we uit van talenten en kwaliteiten van mensen en daarbij is de praktijk leidend. Aan het eind van het opleidingstraject behaalt iemand een diploma niveau 3 of 4 of stroomt iemand mogelijk door naar het HBO-V.’
Programma
‘We zijn afgelopen september gestart met 24 cio’s’, vertelt Rennie, ‘waarvan acht het tweede jaar doen. En afgelopen maand hebben we alweer de eerste sollicitaties gehad voor de lichting vanaf september 2022. De eerste 6-8 weken draaien de nieuwe collega’s in opleiding gewoon mee. Dan gaan we kijken naar wat ze kunnen en wie ze zijn. En na 3 tot 4 weken heb ik een gesprek met ze om te kijken wie ze als werkbegeleider zouden willen. Vervolgens kijken we of dat wederzijds is en dan krijgt elke cio twee werkbegeleiders. We vinden het heel belangrijk dat er een goede klik is met de werkbegeleider, want wanneer deze er niet is, is de stage gewoon niet leuk en wordt het werken niet leuk. Daar besteden we veel aandacht aan in het begin.
Na die eerste acht weken begint het echte werk. ‘De cio’s draaien gewoon mee in het rooster en zijn ook verantwoordelijk voor het eventuele ruilen van diensten, vervanging regelen als ze ziek zijn of het afstemmen van vrije dagen. We volgen ook niet per se de schoolvakanties (behalve de zomervakanties, die staan wel vast), maar er wordt onderling afgestemd wie vrij is en wie dat op een ander moment kan inplannen. Dat vergt nogal wat van de studenten.’ ‘Daar zijn wij uniek in’, voegt Danitsja toe.
Veilige leeromgeving
Tijdens deze fase wordt er iedere dag aan de studenten gevraagd wat ze willen leren. In het begin zijn ze zich dat nog niet zo bewust, maar dat kunnen ze steeds beter verwoorden. Ze zijn immers zelf sturend op hun leertraject. Malena bevestigt dat het best lastig is om een leerdoel te formuleren. ‘Een voorbeeld is om te leren werken met een tillift. Dan ga je collega’s vragen hoe dit precies werkt, waar je op moet letten, wat kan ik dan doen, e.d. Of je neemt je voor om die dag aandacht te besteden aan een bewoner die bepaald gedrag vertoont en dan te kijken wat dat met je doet en wat jij daar weer mee kunt.’ ‘Maar je kunt ook heus wel eens een dag aangeven dat je geen leerdoel hebt’, vullen Danitsja en Rennie aan. ‘Om dat aan te geven is ook wel een stap.’
Studenten mogen hun eigen pad kiezen waar ze mee aan de slag willen gaan. Ook als ze als eerstejaars al handelingen wilt leren die eigenlijk bij het tweede jaar horen, dan wordt dat samen bekeken, getoetst en geregeld. Ieder volgt zijn eigen leerpad en iedereen vult dat op eigen wijze in. Voor de een is dat het maken van een verslag, de ander maakt een powerpoint, nog weer een ander maakt een filmpje of een moodboard. Studenten mogen zich presenteren op een manier die bij hen past.
Ruimte
De Leyhoeve geeft de studenten echt de ruimte om te leren en dan zie je ze helemaal opbloeien. Rennie vertelt dat fouten samen worden besproken, de dialoog wordt aangegaan. Dat geeft ruimte voor ieders standpunt en keuze en daardoor leer je ook van elkaar. Malena bevestigt dat. ‘Tijdens mijn vorige stage was dat veel minder. Ik heb hier eerst heel goed gekeken hoe de collega’s onderling met elkaar en met de bewoners omgaan en wachtte af wat ik daarin kon doen. Toen ik merkte dat collega’s hier heel open met elkaar omgaan, voelde ik mij uitgenodigd om daar ook in mee te gaan. Toen durfde ik ook initiatief te nemen en meer van mezelf te laten zien.’
Maatschappelijke rol
Niet alleen de Leyhoeve profiteert van deze manier van opleiden, ook de omgeving. Danitsja vertelt dat het te verwachten tekort aan personeel en de inzet van de RAAT met de kwaliteitsgelden ertoe hebben geleid om de opleiding op deze manier op te zetten. Geïnspireerd door de conferentie Leren is Altijd in november 2019. ‘We zijn gestart met een verkenning met drie ROC’s, namelijk Menso Alting, Noorderpoort en Alfa-college. In maart 2020 werden we geconfronteerd met corona. De ROC’s wilden daardoor de start van de gezamenlijke opleiding een jaar uitstellen, maar onze leerafdeling was op dat moment leeg en daar zouden we prima kunnen starten met het werven van bewoners én studenten. Voor ons het perfecte moment en dus hebben we doorgezet. Daarop zijn de ROC’s gestart met het ontwikkelen van alle leerstenen en leerpaden.’
Uiteraard wordt een aantal studenten na hun diplomering behouden voor De Leyhoeve, we hebben immers veel verschillende onderdelen (wijkverpleging, ELV) maar anderen gaan naar andere zorgorganisaties. Daarmee straalt deze aanpak krachtig uit naar de regio.
Tip: Ga met de ROC in jouw buurt om tafel om te bespreken of dit ook iets is voor jouw organisatie
Leermomenten van de organisatie
Ook de organisatie leert volop. Rennie: ‘We zijn bezig om met studenten leerdoelen per dag te ontwikkelen en daar ook meer terugkoppeling bij betrekken. Ook de werkbegeleiders gaan in reactie op het dagelijkse leerdoel van de student hun eigen leerdoel benoemen. Nog meer samen groeien.’ Danitsja vult aan: ‘We laten de studenten in de laatste paar weken van hun opleiding meedraaien in een gewoon team buiten de leerafdeling. Op de leerafdeling is alles gecreëerd om volop te kunnen leren, een veilige en vertrouwde omgeving. Maar wanneer je in een gewoon team komt, moet je je eigen plekje vinden en op jezelf vertrouwen. Ook heel leerzaam!’
Tot slot
Als Malena haar diploma Helpende heeft behaald, gaat ze verder leren voor schoonheidsspecialiste. ‘Dat was altijd mijn droom,’ vertelt ze, ‘en wie weet wat voor leuke combinaties ik met beide opleidingsrichtingen nog kan maken.’
