Ook voor bestuurders is het reflecteren op het eigen handelen een van de belangrijkste aspecten van het professional zijn. Ik neem dagelijks veel besluiten, al dan niet samen met anderen. Vaak op basis van feiten en cijfers, rapporten en beleidsvoorstellen. Soms ook op basis van gevoel, ervaring en gezond verstand.
Als bestuurder heb je een enorme impact op je eigen organisatie. De verantwoordelijkheid die daarmee gepaard gaat, vraagt regelmatige reflectie op besluiten en keuzes, op overtuigingen en veronderstellingen, op de koers die je uitstippelt. Normaal gesproken volstaat het om dat te doen door je eigen tegenspraak intern goed te organiseren, door gesprekken met toezichthouders en door intervisie met andere bestuurders.
De laatste maanden heeft de Coronapandemie mij laten zien dat daar een dimensie aan toegevoegd moet worden: die van reflectie op het ethische vlak.
Die is natuurlijk altijd wel aanwezig maar nog nooit zo nadrukkelijk als nu. Vooral in het voorjaar waren er dagelijks ethische vraagstukken waar ik als bestuurder, samen met het crisisteam, antwoorden op moest geven. Geef je voorrang aan de veiligheid van het collectief boven de vrijheid van het individu? Hoe ga je om met de dilemma’s waar medewerkers voor komen te staan?
We hebben de discussie over deze vraagstukken vormgegeven door een aantal leidende principes te formuleren die we sindsdien als meetlat gebruiken. Een aantal van die principes zijn in tegenspraak met elkaar. Dat was een bewuste keuze om de discussie en de weging scherp te houden.
Het idee voor die leidende principes kwam voort uit mijn deelname aan een intervisiegroep bestaande uit mijzelf en drie andere bestuurders, onder begeleiding van filosoof Marian Verkerk. Voor mij een ontzettend belangrijke groep omdat we het lang niet altijd met elkaar eens zijn en je in een langdurige crisissituatie als deze makkelijk overtuigd kan raken van je eigen koers. Juist op zulke momenten is het van belang dat iemand anders je de lastige vragen stelt of een bredere duiding geeft van een vraagstuk.
Misschien is dat voor mij als bestuurder wel de essentie van reflectie: het jezelf en anderen consequent lastige vragen blijven stellen. Met positiviteit en met oog voor de belangen van cliënten en medewerkers, op zoek naar inzichten en mogelijke antwoorden.
