Zingen in de zorg 1

Door Myra Eeken-Hermans

Je eigen stem als instrument voor een beter contact met jezelf en daardoor met de dementerende ouderen die onder jouw zorg vallen. Dat is een onderdeel van de missie van Maartje de Lint (www.zingenindezorg.nl) om zingen in de zorg te professionaliseren. Ga op reis in jezelf, in het instrument (onze stem) dat wij allemaal hebben, nodigt Maartje uit.

Waarom Zingen in de Zorg?

Zingen werkt vitaliserend, het maakt direct spanning vrij. Emoties kunnen weer stromen en zo ontstaat ruimte. Ruimte voor plezier, verbinding en contact. Ja, zelfs ruimte voor ontwikkeling. Zingen activeert – door de dementie verborgen – gebieden in het brein en brengt zo de mens weer tevoorschijn. Bron: www.zingenindezorg.nl.

Zingende zorg, zoals ze het ook wel noemt, levert een flink aantal voordelen op:

  • Activeert lichaam en geest
  • Verbetert de stemming
  • Brengt herinneringen terug
  • Bevordert sociaal contact
  • Zorgt voor zingeving
  • Stimuleert ontwikkeling, zowel cognitief, sociaal, psychosociaal en fysiek.

Helend
Zingen is helend, zegt Maartje. Dat komt door de klank, de trilling van het geluid die als een soort massage van het lijf werkt en leidt tot een heerlijke ontspanning. We leggen in het brein een soort nieuwe snelweg aan die alle gebieden in dat brein met elkaar verbindt. Zo worden opgeslagen vaardigheden en herinneringen weer ontsloten. Wanneer we het grote klankgeheugen activeren komt de authentieke persoon (van voor de dementie) terug. En het is niet alleen helend voor de cliënt, maar degene die het geeft, die zingt, ontvangt zelf ook de positieve bijwerkingen.

Zingen bij het ondersteunen van algemene dagelijkse levensbehoeften (adl) bijvoorbeeld kan ervoor zorgen dat de cliënt rustiger is en makkelijker meewerkt. Het werk krijgt een meer ontspannen inslag en dat is voor iedereen fijn. Op elkaar afstemmen zet de communicatie tussen jou en de cliënt in beweging. Samen ga je vertragen, verstillen en verzachten. Het brengt mensen in het leven terug en in contact. Niemand verwacht dat de collega’s hele liederen uit opera’s en musicals gaan zingen. Daarom beveelt Maartje aan: begin klein. Iedereen kan het. Het overwinnen van je schroom is slechts van korte duur. Daarna gaat het als vanzelf.

Proberen
Tijdens de bijeenkomst van Leren is altijd over leren in de zorg, cultuur en samenwerking op 26 oktober kreeg Maartje de Lint de zaal met 50 mensen uit verschillende lagen van zorg- en onderwijsinstellingen helemaal mee. Eerst samen ontspannen (ogen sluiten, concentreer je op je ademhaling, voel waar de ademhaling zit) terwijl zij een prachtig lied zong. Dat was heerlijk | mijn hartslag versnelde | ik kwam tot rust | het lied kwam bij me binnen, zo maar een greep uit de reacties van deelnemers in de zaal. Het deed de aanwezigen dus al iets om ontspannen alleen nog maar te luisteren naar haar gezang.

En toen werd het ook tijd om zelf te gaan zingen. Eerst wat aarzelend, later meer uit volle borst. Een lied met handenchoreografie zette de breinen nog extra aan en het zingen van een lied in canon hield de in vieren gedeelde zaal elk op hun eigen spoor. Spelenderwijs genieten en toch leren. In korte tijd inspireerde Maartje alle aanwezigen.

Tips
Aan het eind van haar inspirerende verhaal gaf ze nog een tip om bij cliënten op hun kamerdeur (of bij thuiswonende cliënten op de koelkastdeur) een poster te hangen waarop verschillende muzieksoorten of liederen genoteerd kunnen worden die in verschillende stemmingen bij deze persoon passen. Zo kun je muziek persoonlijk inzetten en heel gericht ondersteuning bieden aan die ene cliënt op dat moment. Je gaat je nog verbazen over de heilzame werking van muziek.

Op de website van www.zingenindezorg.nl zijn al een e-learning en een zing-cirkel-online te vinden om direct mee aan de slag te gaan. Wil je een zangsessie boeken, dan kan dat. En ben je al zanger/es en wil je je stem professioneel inzetten in de zorg dan biedt Maartje zelfs de 6 maanden durende opleiding tot ZorgZanger(es) aan. Zingen in de Zorg, daar zit muziek in!